سنگ کلیه در کلیه تشکیل می شود و بعد وارد مجاری ادراری شده و گاهی می تواند مانع عبور ادرار شود و باعث بوجود آمدن دردهای شدیدی شود. وجود خون در ادرار، درد شدید در کمر یا پهلو، تهوع و استفراغ ، سوزش ادرار، تب و لرز و ادرار بدبو و ابری می تواند از نشانه ها ی وجود سنگ کلیه باشد. داشتن سنگ کلیه خطر ابتلا مجدد به آن را افزایش می دهد؛ مگر بطور جدی مراقبت کرده و از یک رژیم غذایی مناسب پیروی کنید.
انواع سنگ ها ی کلیه:
اگرچه علائم سنگ کلیه بهم شبیه است ولی نوع سنگهای کلیه متفاوت است. سنگها ممکن است از جنس اگزالات کلسیم یا فسفات کلسیم باشند، یا سنگهای اسید اوریکی(uric acid stone) ، سنگهای سیستین (Cystine stones) یا struvite stone باشند. بیشترین سنگهایی که وجود دارند از جنس اگزالات کلسیم هستند.
سنگهای اسید اوریک اصولادرکلیه کسانی تشکیل می شود که آب و مایعات کمی می نوشند یا مقدار پروتئین حیوانی در رژیم غذایی شان زیاد است و همچنین در مبتلایان به نقرس هم دیده می شود. معمولا در ادرار خیلی اسیدی بوجود می آید.
سنگهای struvite در پاسخ به عفونت مانند عفونت مجاری ادراری بوجود می آیند و گاهی بدون نشانه بسرعت رشد می کنند و بزرگ می شوند.
سنگهای سیستین در افراد دارای اختلال ارثی شکل می گیرد که باعث می شود کلیه ها مقدار زیادی از اسیدهای آمینه خاص را دفع نکنند.
سنگهای کلسیم شایعترین نوع سنگهای کلیه هستند و تقریبا 80 درصد سنگهای کلیه از نوع کلسیمی است.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کلیه قرار دارند؟
افرادی که مقدار پروتئین در رژیم غذایشان زیاد و مقدار فیبر کم است
افراد کم تحرک
کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه دارند.
کسانی که سابقه عفونت کلیه یا عفونت ادراری دارند.
افرادی که قبلا سنگ کلیه داشته اند.
5 گام برای جلوگیری از سنگ کلیه
1- مقدار زیادی آب بنوشید.
نوشیدن آب و مایعات زیاد باعث رقیق شدن ادرار و کاهش احتمال تشکیل سنگ می شود. همچنین مصرف مرکبات یا آب مرکبات مثل پرتقال،لیمو و گریپ فورت که سیترات دارند می تواند مانع از تشکیل سنگ کلیه شود. (12 لیوان آب پیشنهاد می شود.)
2-مصرف نمک طعام را به حداقل برسانید.
افزایش سدیم در غذا باعث افزایش کلسیم در ادرار می شود. به غذایتان نمک نزنید و غذاهای فراوری شده و کنسروی که نمک زیاد دارند را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
3- غذاهای حاوی کلسیم بخورید.
کلسیم مورد نیاز خود را ازمنابع غذایی تامین کنید کلسیم با اگزالات موجود در غذاها ترکیب می شود و قبل از اینکه اگزالات جذب شود از طریق روده ها دفع می شود. ویتامین D کافی نیز مصرف کنید تا کلسیم های باقیمانده جذب استخوان ها شود.
4- مصرف پروتئین حیوانی و چربی را محدود کنید.
مصرف گوشت و مرغ ، ماهی و تخم مرغ زیاد از حد مقدار اسید اوریک را بالا می برد همچنین مقدار سیترات که مانع تشکیل سنگ کلیه می شود را کاهش می دهد. ( مخصوصا از خوردن کله پاچه، دل و جگر وقلوه اجتناب کنید)
5-پرهیز از مواد غذایی که اگزالات و فسفات دارند.
شکلات، چغندر، اسفناج، ریواس، بامیه، آجیل، مویز، کدو، انگور سیاه، تره فرنگی که حاوی اگزالات هستند، مواد کافئین دار مثل قهوه و چای که مقدار آب بدن را کم می کنند. نوشابه کولا که فسفات دارد نباید خورده شود. اگر خواستید مواد غذایی که اگزالات دارند بخورید حتما همراه لبنیات بخورید که کلسیم داشته باشد و با اگزالات ترکیب شود و آن را دفع کند. مثلا اسفناج را با ماست کم چرب بخورید یا همراه غذاهای اگزالات دار شیر کم چرب بنوشید.
نکته مهم :
خوردن ویتامین C زیاد بصورت مکمل توصیه نمی شود زیرا ریسک ابتلا به سنگهای اگزالاتی را زیاد می کند.
منابع:
