عنصر روی(Zn) یا زینک یکی از مواد معدنی مورد نیاز بدن است که برای سلامتی بدن و تقویت سیستم ایمنی، بهبود زخمها و رشد طبیعی، بدن به آن نیاز دارد و باید روزانه به مقدار کافی از منابع غذایی برای بدن تامین شود.کمبود روی و عوارض ناشی از آن در بسیاری از کشورهای درحال توسعه دیده می شود.
نقش عنصر روی در بدن:
1- بیش از 200 آنزیم در بدن برای فعالیت مطلوب به حضور عنصر روی نیاز دارند.
2- موثر در عملکرد مناسب سیستم ایمنی بدن
براساس ژورنال اروپایی ایمونولوژی( European Journal of Immunology) ، بدن انسان برای فعال کردن لنفوسیت های T( یا سلول های T) به عنصر روی نیاز دارد.
سلول های T از دو طریق به بدن کمک می کنند:
الف) کنترل و تنظیم پاسخ های ایمنی
ب) حمله به سلولهای آلوده و یا سرطانی
کمبود روی می تواند به شدت عملکرد سیستم ایمنی بدن را مختل کند.
3- از مهمترین اعمال روی در بدن، نقش آن در رشد است.
4- موثر در بهبود زخم ها
5- ذخیره و ترشح انسولین
6- تکامل اندامهای جنسی
عنصر روی بر باروری موثر است مطالعات و آزمایشات متعددی نشان داده وضعیت ضعیف روی با کیفیت پایین اسپرم مرتبط است. به عنوان مثال ، یک مطالعه در هلند نشان داد که افراد پس از مصرف مکمل سولفات روی و اسید فولیک تعداد اسپرم بالاتری دارند. در یک مطالعه دیگر ، محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف کم روی ممکن است یک عامل خطر برای کیفیت پایین اسپرم و ناباروری مردان باشد.
7- ساخت و تولید پروستاگلاندین ها
8- موثر در سوخت و ساز اسیدهای نوکلئیک و پروتئین ها
9- اثرات روی بر یادگیری و حافظه
تحقیقاتی که در دانشگاه تورنتو انجام شده و در مجله Neuron منتشر شده است ، نشان می دهد که روی نقش مهمی در تنظیم نحوه برقراری ارتباط نورون ها با یکدیگر دارد و بر نحوه شکل گیری خاطرات و نحوه یادگیری ما تأثیر دارد.
10-روی باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری مزمن وابسته به سن می شود.
(طبق تحقیقات Oregon State University)
11- روی برای درمان سرماخوردگی
نتایج مطالعات منتشر شده در مجله Open Respiratory Medicine Journal، روی باعث کاهش مدت سرماخوردگی تا 40 درصد می شود.
12- روی برای درمان اسهال
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی ، اسهال هر ساله 1.6 میلیون کودک زیر 5 سال را به طرز حیرت انگیزی می کشد. قرص های روی ممکن است به کاهش اسهال کمک کنند.
13- عنصر روی از آسیب دیدگی سلولی در شبکیه جلوگیری می کند، که باعث تأخیر در پیشرفت AMD و کاهش بینایی می شود.
14- جلوگیری از پوکی استخوان
روزانه به چه مقدار روی نیاز داریم؟
| کودکان | مقدار روی مورد نیاز روزانه |
| 7 ماه تا سه سال | 3 mg/day |
| 4 تا 8 سال | 5 mg/day |
| 9 تا 13 سال | 8 mg/day |
| زنان | مقدار روی مورد نیاز روزانه |
| 14 تا 18 سال | 9 mg/day |
| 19 سال و بیشتر | 8 mg/day |
| زنان باردار | 11 mg/day |
| زنان در دوران شیردهی | 12 mg/day |
| مردان | مقدار روی مورد نیاز روزانه |
| 14 سال و بیشتر | 11 mg/day |
نکته:
اگر از قرص روی بصورت مکمل استفاده می کنید؛ حتما همراه غذا میل کنید تا باعث ناراحتی معده نشود.
منابع غذایی که دارای روی(Zn) هستند:
گوشت و مرغ |
تخم مرغ |
میگو، ماهی و صدف |
آجیل (بادام) |
تخمه کدو |
حبوبات (لوبیا) |
قارچ / سیر |
جو دو سر |
شیر و ماست و پنیر |
1- گوشت قرمز
2- مرغ
3- غذاهای دریایی مثل میگو و صدف
4- حبوبات
نکته مهم: حبوبات دارای مقدار زیادی روی هستند ولی فیتات موجود در آنها مانع جذب روی می شود. بهترین کار خیساندن حبوبات قبل از مصرف است. همچنین می توانید از حبوبات جوانه زده استفاده کنید.
5- تخمه کدو
6- آجیل مخصوصا بادام، بادام زمینی و بادام هندی
7-کنجد
8- لبنیات
9- تخم مرغ
یک تخم مرغ بزرگ حاوی 5٪ از مقدار موردنیاز روزانه عنصر روی است علاوه بر این دارای بسیاری از مواد مغذی دیگر از جمله پروتئین ، چربی های سالم ، ویتامین های گروه B ، سلنیوم و کولین است.
(برای مطالعه بیشتر در مورد کولین کلیک کنید)
10- جودوسر(oat)،برنج قهوه ای، آرد گندم سبوس دار،کینوا
سایر منابع:
پودر کاکائو و شکلات تلخ
قارچ
سیر
برخی سبزیجات مانند سبزیجات برگ دار سبز و نخود فرنگی
در مورد جذب عنصر روی بیشتر بدانید:
*اولین بار وقتی کمبود روی در ایران گزارش شد که متوجه شدند تعدادی از پسران نوجوان در سن بلوغ دچار عدم رشد کلی و عدم رشد دستگاه های جنسی، بزرگ شدن کبد و کم خونی شده بودند. علت این کمبود مصرف نانهای تهیه شده از خمیر ورنیامده بود، در خمیری که ترش نشده باشد؛ اسید فیتیک وجود دارد که با روی ترکیب می شود و مانع از جذب آن می شود.کمبود روی باعث بروز این مشکلات در نوجوانان شده بود.
* جذب روی در بدن به نوع غذای مصرفی بستگی دارد و حدود 25 تا 40 درصد روی دریافت شده از منابع غذایی جذب می شود. هرچه میزان مصرف پروتئین حیوانی بیشتر باشد جذب روی بیشتر می شود.
*فیتات موجود در حبوبات مانع جذب روی می شود. برای همین قبل از پختن حتما مدتی حبوبات را خیس کنید تا روی موجود در آنها بخوبی جذب شود.
منابع:
کتاب تغذیه و بهداشت مواد غذایی
درود بر خواهر محققم. بسیار عالی و به موقع بود.