کم خونی و عوامل ایجاد آن
در خون انسان تعداد زیادی گلبول قرمز وجود دارد. روزانه میلیونها گلبول قرمز توسط مغز استخوان ساخته شده و گلبولهای قرمز به مدت 120 روز در بدن گردش می کنند بعد به کبد می روند در آن جا تخریب می شوند و به صورت اجزای سلولی بازیافت می شوند. درون گلبول قرمز، هموگلوبین وجود دارد، هموگلوبین یک پروتئین غنی از آهن است که وظیفه حمل اکسیژن در بدن را بعهده دارد.اگر تعداد گلبول های قرمز(RBS) کم شود یا سطح طبیعی هموگلوبین پائین بیاید؛ اکسیژن رسانی با مشکل روبرو می شود، دچار کم خونی و عوارض ناشی از کم خونی خواهید شد.ضعف و خستگی، کم اشتهایی، طپش قلب،تنگی نفس و سرگیجه از عوارض کاهش هموگلوبین خون است. گاهی کم خونی بعلت فقرآهن اتفاق می افتد،یعنی آهن کافی برای ساخته شدن هموگلوبین در مغز استخوان وجود نداشته است. اسید فولیک و ویتامین B12 برای ساخته شدن گلبول قرمز لازم هستند و کمبود این ویتامین ها نیز می تواند باعث کم خونی شود.برخی از بیماریها نیز مانند سرطان ، HIV / AIDS ، آرتریت روماتوئید ، بیماری کلیوی ، بیماری کرون و سایر بیماریهای التهابی حاد یا مزمن،بیماریهای خود ایمن نیز می توانند در تولید گلبول های قرمز دخالت کنند. مصرف برخی داروها گاهی باعث کم خونی می شود.کم خونی هاگاهی مرتبط با بیماری مغز استخوان است. انواع بیماری ها مانند سرطان خون و میلوفیبروز( myelofibrosis) می تواند با تأثیر بر تولید خون در مغز استخوان شما باعث کم خونی شود. کم خونی همولیتیک. این گروه از کم خونی ها هنگامی ایجاد می شوند که گلبول های قرمز خون سریع از بین می رود و مغز استخوان نمی تواند به همان سرعت گلبول قرمز ایجاد کند. این نوع کم خونی در اثر یک نوع بیماری خونی رخ می دهد که می تواند ارثی هم باشد.گاهی نیز خون ریزی زیاد می تواند باعث کم خونی شود.
برخی از کم خونی ها را می توان با خوردن مکمل های دارویی(با تجویز پزشک) یا با داشتن رژیم غذایی سالم، متنوع و شامل غذاهای خون ساز برطرف کرد.
غذاهای خون ساز:
1- مواد غذایی سرشار از آهن
طبق مطالعات انجام شده کمبود آهن، شایعترین علت کاهش سطح هموگلوبین خون است. منابع غذایی سرشار از آهن:
جگر
گوشت قرمز
زرده تخم مرغ
سبزیجات برگ سبز مخصوصا اسفناج
لوبیا
توفو (پروتئین سویا)
چغندر(لبو)
انار
سیب
زردآلو
هندوانه
آلو
خرما
بادام
کشمش
تخمه کدو
2- برای جلوگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن به ویتامین C نیاز دارید. زیرا این ویتامین باعث جذب آهن می شود. پس وقتی غذای سرشار ازآهن می خورید حتما مواد غذایی دارای ویتامین C، همراه آن بخورید تا آهن جذب بدن شود.
منابع دارای ویتامین C:
کیوی، لیمو، پرتقال، گریپ فورت، توت فرنگی،پاپایا، فلفل دلمه ای، بروکلی و گوجه فرنگی
3- منابع غذایی سرشار از اسید فولیک
اسید فولیک، فولات یا ویتامین B9، از ویتامینهایی است که بدن برای خون سازی به آن احتیاج دارد، منابع دارای اسید فولیک:
موز
سبزیجات برگ سبز
عدس
لوبیا
بروکلی
بادام زمینی
چغندر لبویی
جگر مرغ
محصولات تهیه شده از آرد گندم کامل
آجیل و مغزجات
نخودفرنگی
4- منابع غذایی سرشار از ویتامینB12:
گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ، لبنیات مانند شیر و پنیر
پرهیز از مواد غذایی که آهن را بلوکه می کنند:
هیچ گاه همراه غذا یا فوری بعد از آن چای، قهوه، نوشابه های کولا و ماء الشعیر ننوشید زیرا این نوشیدنی ها، مانع از جذب آهن می شوند.
منابع:
