رادیکال آزاد چیست؟
رادیکالهای آزاد، مولکول، اتم یا یونی هستند که در مدار الکترونی خود یک الکترون جفت نشده دارد به بیان ساده تر، رادیکال آزاد یک الکترون کم دارد و حالت ناپایدار دارد برای همین به اتم های دیواره و اجزاء سلول حمله می کند تا از اتم های آن یک الکترون بردارد و به حالت پایدار برسد و این کار باعث آسیب رساندن به سلولهای سالم می شود.
رادیکالهای آزاد چگونه وارد بدن می شوند؟
رادیکالهای آزاد از طریق هوای آلوده،دود سیگار، عفونتهای باکتریایی، قارچی و ویروسی، قرارگرفتن در معرض آفتاب (طولانی مدت)، مصرف غذاهای فراوری شده، مصرف الکل، فعالیتهای ورزشی خیلی شدید و نامنظم،سموم دفع آفات،برخی ازداروها، استرس،غذاهای سرخ شده وارد بدن ما می شوند. بدن انسان نیز وقتی با ویروس یا باکتری مواجه شود رادیکال آزاد تولید می کند تا مهاجمین را نابود کند و بعد از نابودی باکتریها یا ویروسهای مهاجم، بدن آنتی اکسیدان تولید می کند تا رادیکالهای آزاد باقی مانده را خنثی کند.
استرس اکسیداتیو:
وقتی فرایند اکسیداسیون در بدن دچار اختلال شودو رادیکالهای آزاد ساخته شوند؛مقدار بیش از حد رادیکالهای آزاد (بیشتر از آنتی اکسیدانهای موجود در بدن) استرس اکسیداتیو ایجاد می کند. رادیکالهای آزاد می توانند به غشاء سلولهای حمله کنند، به اجزای درون سلولی و DNA آسیب(استرس) وارد کنند و نهایتاً این آسیب رسانی ها باعث ایجاد بیماریهای مختلف از جمله انواع سرطان، نارسایی قلبی،دیابت،بیماریهای مزمن،آلزایمر، اوتیسم، افسردگی، عفونتها، درد مفاصل، بیماریهای خود ایمن، پیری زود رس، شل شدن و چین و چروک پوست و بسیاری بیماریها و عارضه های دیگر خواهدشد.
آنتی اکسیدان ها:
آنتی اکسیدانها ترکیبات شیمیای هستند که با رادیکالهای آزاد مبارزه می کنند و آنها را خنثی می کنند بدین صورت که به آنها یک الکترون می دهند و در نتیجه رادیکالهای آزاد بصورت پایدار در می آیند و مانع از آسیب رسانی رادیکالهای آزاد به بدن می شوند.
بدن قادر است مقداری از آنتی اکسیدانهای مورد نیاز خود را بسازد و بقیه آنتی اکسیدانها باید از منابع غذایی گیاهی ( میوه جات و سبزیجات) تامین شود.
برخی ازانواع آنتی اکسیدان ها:
برخی از ویتامینها مانند ویتامین Cو E برخی از مواد معدنی مانندمنگنز و سلنویم خاصیت آنتی اکسیدانی دارند. همچنین ترکیباتی مانند کاروتنوئیدها ( آلفا کاروتن،بتا کاروتن،بتا کریپتوگزانتین،لیکوپن،لوتئین،گزانتین)، فنول ها( فلاونوئیدها،ایزوفلاون ها و آنتوسیانین ها)، تیول ها و لیگنان ها برخی از انواع معروف آنتی اکسیدان ها هستند.بیش از 4000 نوع آنتی اکسیدان شناخته شده است.
برخی از منابع غذایی دارای آنتی اکسیدان:
ویتامین E بیشتر در آجیل(مغزجات)، غلات کامل،سبزیجات برگ سبز و روغنهای گیاهی مثل روغن زیتون و روغن آفتابگردان وجود دارد.
ویتامین C بیشتر در مرکبات، کیوی،سبزیجات سبزرنگ، گوجه فرنگی،انار یافت می شود. این ویتامین با حرارت دهی ازبین می رود.
بتاکاروتن بیشتر در میوه جات،غلات،هویج،کدو، اسفناج و سبزیجات سبزرنگ وجود دارد.
سلنیوم یک ماده معدنی با نقش آنتی اکسیدانی است که به عملکرد تیروئید کمک می کند و مانع ازسرطان ریه، کلون و پروستات می شود.
سلنیوم در گوشت و جگر، آجیل،سیرو پیاز،غلات،لوبیای سویاو غذاهای دریایی یافت می شود.
کاروتینوئیدها در زردآلو،پاپایا،سیب زمینی شیرین،انبه،ذرت،هویج،جعفری، پرتقال،گوجه فرنگی،گریپ فورت و اسفناج هستند.
آنتوسیانین ها در میوه و سبزیجات با رنگ آبی-قرمز خاص مانند آلبالو،انگور،بلوبری و کلم وجوددارند.
تیول ها در سبزیجاتی مانند بروکلی،گل کلم،کلم و کلم بروکسل یافت می شوند.
* برای مطالعه در مورد فیتوکمیکال ها که نقش آنتی اکسیدانی دارند کلیک کنید.
منابع: